JIG Dying Machine
ماشین رنگرزی ژیگر یا ژیگ، یکی از ماشین های رنگرزی غیر مداوم برای پارچه های بافته شده یا همان woven ها است.
ماشین رنگرزی ژیگر برای چه پارچه هایی مناسب است؟
ماشین رنگرزی ژیگر برای پارچه هایی که نسبت به چروک شدن حساس هستند مانند پارچه های کت و شلوار، برزنتی، پوپلین، ساتن و تافته ها کاربرد دارد.
تفاوت ماشین رنگرزی ژیگر با ماشین رنگرزی وینچ چیست؟
بر خلاف ماشین رنگرزی وینچ، این ماشین کشش طولی کمتری به پارچه وارد می کند؛ در نتیجه این امر، پارچه چروک شدگی کمتری در حین رنگرزی پیدا می کند. به علاوه، کشش طولی کمتر باعث آبرفت کمتری در پارچه می شود.
به نظر می رسد که طول پارچه هایی که برای رنگرزی در ماشین رنگرزی ژیگر قرار داده می شود نیز از ماشین رنگرزی وینچ بیشتر است.
اصول کار با ماشین رنگرزی ژیگر
پارچه در این ماشینها، یک مسیر U شکل را طی می کند. ابتدا و انتهای این مسیر، دو غلتک وجود دارد. با حرکت غلتک اول، پارچه به سمت حمام رنگ در پایین ماشین، هدایت می شود و پس از حرکت کردن از درون محلول رنگرزی، بر روی غلتک دوم در طرف دیگر، رول می شود. سپس مسیر معکوس شده و پارچه توسط غلتک دوم مجدداً به حمام رنگ برگردانده می شود.
قسمت های مختلف دستگاه
1- حمام رنگ
ظرفیت حمام رنگ در ماشین های رنگرزی ژیگر، متناسب با طول رول پارچه تعیین می شود. در ماشین های قدیمی که از رولهای کوچک پارچه استفاده می شده است، از حمام رنگی با ظرفیت حدود 200 لیتر استفاده می گردیده است. در نسل امروزی ماشین های رنگرزی ژیگر، از رول هایی با قطر بزرگ تر استفاده می شود؛ بنابراین دارای حمام هایی با ظرفیت بیشتر تا حدود 750 لیتر هستند.
محلول رنگی به صورت غلیظ و صاف، طی یک یا گاهی دو مرحله، به حمام رنگ وارد می شود و با حرکت پارچه درون حمام، به طور یکنواخت پخش می گردد. دو یا سه لوله افقی برای اسپری کردن رنگ روی پارچه نیز تعبیه شده اند که موجب تسریع نفوذ رنگ در پارچه می شوند. سطح رنگ در حمام رنگ، توسط یک تیوپ شاخص مشخص می شود.
2- غلتک
همانطور که گفته شد، در ماشین رنگرزی ژیگر، دو غلتک وجود دارد که باعث حرکت پارچه می شوند. به این غلتک ها، غلتک های کشنده گفته می شود. در ژیگرهای قدیمی، نیروی لازم برای کشش پارچه، فقط از یکی از این غلتک ها وارد می شد و وقتی مسیر حرکت پارچه معکوس می شد، نیرو نیز به غلتک بعدی منتقل می گردید. این مسئله چند ایراد جدی داشت. اول اینکه باعث کشش طولی زیادی در جهت تارهای پارچه می شد که نتیجه این امر، آبرفت بیشتر پارچه بود. همچنین چرخش غلتک ها به گونه ای طراحی شده بود که سرعت زاویه ای غلتک، ثابت باشد؛ به این ترتیب هرچقدر بر قطر و محیط رول افزوده می شد، سرعت چرخش غلتک ها نیز افزایش می یافت تا جایی که ممکن بود در اثر نیروی گریز از مرکز، مقداری از محلول رنگی، به بیرون پرتاب شود.
از آنجاییکه هدف این است تا پارچه با سرعت ثابت و با یک کشش متوسط، به حرکت درآید، تلاش شد تا در ژیگرهای نسل جدید، به هر دو غلتک پرشونده و خالی شونده، همزمان با یکدیگر، نیرو وارد شود. در نتیجه، کشش طولی پارچه کاهش می یابد.
در بسیاری از ژیگرها، وسیله ای نوسان کننده تعبیه شده است که معمولاً هنگامی که دورهای برنامه ریزی شده به پایان رسید، به طور خودکار شروع به نوسان می کند. در نتیجه، چند متر آخر پارچه به آهستگی از درون محلول گذرانده شده و بر روی رول، پیچیده می شود. این عمل نه تنها باعث می شود که محلول به صورت یکنواخت در رول پارچه پخش گردد، بلکه دمای غلتک کشنده را نیز به دمای حمام نزدیک می کند و بدین ترتیب احتمال کم رنگ شدن انتهای رول به خاطر افت دما بر روی غلتک کشنده را کاهش می دهد.
3- دمای حمام رنگ
چند روش برای گرم کردن حمام رنگ وجود دارد. متداول ترین روش استفاده از بخار فشار پایین – 300 KPa –است. در این روش، حرارت از طریق لوله های مشبک که در ته حمام رنگ تعبیه شده اند، وارد سیستم می گردند. شبکه های لوله طوری طراحی شده اند که حرارت به طور مستقیم به پارچه اثر نداشته باشد و فقط حمام رنگ را گرم کند. در روش دوم، دارای فشار بالاتری برای گرمادهی است ولی با این تفاوت که از لوله های حلقه بسته برای تزریق بخار در محیط استفاده می شود. اگرچه این روش، کندتر از روش اول است اما کنترل بیشتری بر دمای حمام رنگرزی دارد.
در برخی ژیگرها نیز از هر دو روش استفاده می گردد؛ به این طریق که ابتدا توسط با تزریق مستقیم بخار برای رسیدن سریع به دمای رنگرزی استفاده می شود سپس به وسیله لوله های حلقوی بسته دمای محیط را ثابت نگه می دارند.
در ژیگرهایی که مجهز به درپوش هستند، علاوه بر بهینه سازی مقدار گرمای مصرفی، دمای رول پارچه همواره بالا نگه داشته می شود؛ این موضوع در رنگرزی پارچه های مصنوعی که حساس ترند اهمیت ویژه ای دارد. همچنین از اختلاف رنگ بین حاشیه رول با متن پارچه نیز – به خاطر سرد شدن سریع لبه های رول – جلوگیری می کند. ضمناً کنترل دمای حمام رنگ از طریق ترموستات انجام می شود.
4- غلتک های Log
این غلتک ها برای جلوگیری از ایجاد موجهای طولی روی سطح رول تعبیه شده اند. دارای شیارهای مارپیچی عمیقی هستند که باعث صاف شدن چروک های پارچه می شود و امکان جریان یکنواخت محلول بین دو غلتک و پارچه را فراهم می آورند. وجود این غلتک ها برای رنگرزی پارچه های دارای الیاف سبک، خیلی ضروری است؛ چون این پارچه ها در هنگام رول شدن، قابلیت چروک پذیری بالاتری دارند و درنتیجه، موجهای رنگی تیره و روشن در سطح رول ایجاد می گردد.
در هنگامی که کار با ژیگر تمام می شود نیاز است تا رولهای پرشده از دستگاه، پیاده شوند. به این منظور، پارچه روی غلتک Debatching یا در صورت بزرگ بودن بار، روی A-frames پیچیده می شود. رولهای مرطوب بسیار سنگین هستند بنابریان برای بلند کردن و پیاده کردن آنها از دستگاه، نیاز به بالابر مکانیکی است. بعضی از ژیگرها، مجهز به غلتک یا تجهیزات مکش آب برای خارج کردن آب اضافی نیز هستند.
گردآوری و تنظیم: فائزه مولا
مطالب بیشتر
- ماشین رنگرزی وینچ
- ماشین رنگرزی جت